Suluboya Cyclamen mirabile çalışmam (02.11.2013)
SİKLAMEN NEDİR?
Siklamenler Akdeniz çevresindeki ülkelerde yayılış gösteren ve hepsi Cyclamen cinsi altında toplanan bitkilerdir. Yakın zamana kadar Primulaceae (Çuha çiçeğigiller) familyası içinde gösterilen Cyclamen cinsi, günümüzdeki bazı yayınlarda Myrsinaceae familyasına dahil edilmektedir. Cyclamen genusu, batıda Balear adalarından, doğuda İran'a ve Kafkaslara; kuzeyde Alp, Karpat dağları ve Kırım'dan güneyde ön Asya ve Kuzey Afrika'ya (Anadolu, İsrail, Cezayir, Libya ve Tunus'a kadar yayılış gösterir. Yayılışının kopuk ve ekstrem bir noktası ise 1986 yılında keşfedilen Somali siklamenidir (C. somalense).
(Kaynak: http://www.cyclamen.org).
.jpg)
Siklamen cinsinin dünyada yayılışı. koyu mavi: tek tür bulunan yerler, açık mavi. 2 tür, sarı: üç tür, kırmızı: 4 tür
Kaynak: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1599755/
SİKLAMENLERİN YAPISI VE HAYAT DEVRİ
Siklamenler yumrulu bitkilerdir. Bu toprak altı yumru üzerinde yaprakları ve çiçekleri gelişir. Bazı türleri ilkbaharda, bazı türleri ise sonbaharda çiçeklenir. Uygun olmayan mevsimlerde ise (örneğin yazın) toprak altı yumrusu sayesinde hayatta kalır. Yumrunun şekli ve köklerin çıkışı tür ayrımı için önemli bir özelliktir. Örneğin C. hederifolium yumruları yassı yapıda ve mantarımsı bir yüzeye sahiptir. Kökleri de yumrunun üstünden ya da yanlarından çıkar. C. intaminatum, C. mirabile gibi türlerde yumru yuvarlağımsı ve pürüzsüzdür. Kökler de alt kısımdan çıkar. Yuvarlak, böbrek biçiminde ya da kalpsi olan yapraklar üzerinde genellikle gümüşi renklenme vardır. Ayrıca iki farklı tonda yeşil renk bulunur. Bazı türlerin yaprakları gümüşi renk bulundurmaz. Yaprak kenarları düz, dişli ya da köşeli lopludur. Çiçekleri beşi birden geriye kıvrılmış ve genellikle pembe tonlarındaki korollalarıyla dikkat çekicidir. Ayrıca çiçek boğazında genellikle daha koyu pembe lekeler bulunur. Bu lekenin yapısı da tür ayrımında kullanılır. Çiçeklenme dönemi sununda çiçek sapları spiral biçimde kıvrılır, tohum kapsülünü genellikle sararak toprağa doğru çeker. Tohumlar olgunlaştığında üzerlerindeki şekerli tabaka nedeniyle karıncaları çeker ve karıncalar yoluyla yayılmış olur. Kaynak: http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=72415_b9b508b5de1636e2e3d395630873a411
SİKLAMEN NEDİR?
Siklamenler Akdeniz çevresindeki ülkelerde yayılış gösteren ve hepsi Cyclamen cinsi altında toplanan bitkilerdir. Yakın zamana kadar Primulaceae (Çuha çiçeğigiller) familyası içinde gösterilen Cyclamen cinsi, günümüzdeki bazı yayınlarda Myrsinaceae familyasına dahil edilmektedir. Cyclamen genusu, batıda Balear adalarından, doğuda İran'a ve Kafkaslara; kuzeyde Alp, Karpat dağları ve Kırım'dan güneyde ön Asya ve Kuzey Afrika'ya (Anadolu, İsrail, Cezayir, Libya ve Tunus'a kadar yayılış gösterir. Yayılışının kopuk ve ekstrem bir noktası ise 1986 yılında keşfedilen Somali siklamenidir (C. somalense).
(Kaynak: http://www.cyclamen.org).
.jpg)
Siklamen cinsinin dünyada yayılışı. koyu mavi: tek tür bulunan yerler, açık mavi. 2 tür, sarı: üç tür, kırmızı: 4 tür
Kaynak: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1599755/
SİKLAMENLERİN YAPISI VE HAYAT DEVRİ
Siklamenler yumrulu bitkilerdir. Bu toprak altı yumru üzerinde yaprakları ve çiçekleri gelişir. Bazı türleri ilkbaharda, bazı türleri ise sonbaharda çiçeklenir. Uygun olmayan mevsimlerde ise (örneğin yazın) toprak altı yumrusu sayesinde hayatta kalır. Yumrunun şekli ve köklerin çıkışı tür ayrımı için önemli bir özelliktir. Örneğin C. hederifolium yumruları yassı yapıda ve mantarımsı bir yüzeye sahiptir. Kökleri de yumrunun üstünden ya da yanlarından çıkar. C. intaminatum, C. mirabile gibi türlerde yumru yuvarlağımsı ve pürüzsüzdür. Kökler de alt kısımdan çıkar. Yuvarlak, böbrek biçiminde ya da kalpsi olan yapraklar üzerinde genellikle gümüşi renklenme vardır. Ayrıca iki farklı tonda yeşil renk bulunur. Bazı türlerin yaprakları gümüşi renk bulundurmaz. Yaprak kenarları düz, dişli ya da köşeli lopludur. Çiçekleri beşi birden geriye kıvrılmış ve genellikle pembe tonlarındaki korollalarıyla dikkat çekicidir. Ayrıca çiçek boğazında genellikle daha koyu pembe lekeler bulunur. Bu lekenin yapısı da tür ayrımında kullanılır. Çiçeklenme dönemi sununda çiçek sapları spiral biçimde kıvrılır, tohum kapsülünü genellikle sararak toprağa doğru çeker. Tohumlar olgunlaştığında üzerlerindeki şekerli tabaka nedeniyle karıncaları çeker ve karıncalar yoluyla yayılmış olur. Kaynak: http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=72415_b9b508b5de1636e2e3d395630873a411
TÜRKİYE'NİN SİKLAMENLERİ
3- C. parviflorum: Endemik olup, Giresun'dan Artvin'e kadar olan Doğu Karadeniz Bölgemizde yayılış gösterir.
4- C. persicum: İzmir, Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Hatay illerimizde yayılış gösterir. Oradan Suriye, Lübnan ve İsrail'e kadar uzanır.
5- C. alpinum ( C. trochopteranthum): Muğla, Denizli, Antalya ve Isparta illerimizde yayılış gösterir.
Sonbaharda Çiçek Açanlar (AUTUMNALİS):
1- C. intaminatum: Endemik olan bu türümüz, Bursa, Kütahya, Bilecik ve Eskişehir illerimizin kesiştiği bölgede dar bir yayılışa sahiptir.
2- C. mirabile: Endemik olan bu türümüz, Muğla, Aydın, Denizli, Uşak, Isparta ve lokal olarak Afyon'da yayılış gösterir.
3- C. hederifolium: Avrupadaki en yaygın siklamen türü olan bu türümüz, ülkemizde Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın ve Muğla'da yani Ege kıyı kesiminde yayılış gösterir. Geçmişten günümüze doğadan sökülerek yurt dışına ihraç edile gelmiştir.
4- C. cilicium: Güney Toroslar boyunca yayılış gösteren endemik bir türümüzdür. Endemik olmasına rağmen, yayıldığı yerlerdeki bolluğu nedeniyle ihracatı günümüzde de sürmektedir.
5- C. graecum: Güney Anadolu'da, Toros dağlarının alt kesimlerinde yayılış gösterir.
Ülkemizde yayılış gösteren 10 siklamen türü (C. trochopteranthum türü günümüzde C. alpinum olarak değiştirilmiştir.) Kaynak: Mathew ve Özhatay 2001. Ben aşağıdaki linkte buldum.
http://members.comu.edu.tr/mucella/cyclamen%20kazdaglari.pdf
CYCLAMEN MİRABİLE
(Buradaki bilgiler Cyclamen org'daki C. mirabile sayfasının kendimce çevirisine dayanmaktadır. Orijinali şu linkte: http://www.cyclamen.org/mirabile_set.html )
31 Ağustos 2013 (Yazın son günü çektiğim siklamen çiçekleri).
Bireylerin çoğu beyaza yakın pembe renkliydi. Bu da onlardan biri.
Asi duruşuyla bir mirabile çiçeği.
............................................................................................................................
Aşağıdaki beş fotoyu 6 Eylül 2013 günü ikindi vakti çektim. Yeni yeni bireyler, kaya yarıklarından, çalı diplerinden gülümsemeye başlamıştı.
En alımlıları bu koyu renkli olanlar.
Bir çift yaban keçisi gibiler. Asi, boyun eğmez, sarp kayalarda yaşar ve erişilmez...
İçi, dışı bir duru güzellik.
Aynı kökten çıkmış bir öbek C. mirabile çiçeği.
............................................................................................................................
Bu yıl gördüğüm ilk yapraklı siklamenler (10.09.2013)
Yabani badem (Amygdalus sp.) dibinde açmış siklamenler (10.09.2013)
.jpg)
.jpg)
+t%C3%BCr%C3%BC..jpg)
27 EKİM 2013 FOTOLARI
Türün orijinal tanımında yer alan genç yapraklardaki kırmızımsı renk bu olsa gerek.
Karanlıklar Padişahının Kızları. Bunlar babalarıyla birlikte bu karanlık mağarada yaşarlarmış. Kızlarına kıyamayan, evlenip gitmelerine razı olmayan babaları, onları bu mağarada tutarmış. Sadece her sonbahar mağaranın önüne güneşli günlerde çıkar ve bütün güzellikleriyle dünyayı seyrederlermiş...
Genel yaprak deseni.
İki kaya arası mirabileler.
Kuşburnu dibinde siklamenler.
Tipik desen.
Bir cehri (Rhamnus sp.) dibinde yumrusu yarı dışarıda bir siklamen.
Koyu yeşil bir çam, etrafında gümüşi desen ve daha açık yeşil alan.
Tilebarn Sahipata
/http://dogalhayat.org/property/tilebarn-sahipata/
Tilebarn Sahipata
İlk çektiğim çiçekli siklamen (20.11.2011).
Çiçek ve tohum oluşumu bir arada. Kıvrık görünen çiçek saplarının içinde tohum kapsülü var (20.11.2011).
Öğle vakti kaya yarıklarından gülümseyen siklamenler (22.11.2011).
Kış başlangıcında yapraklar. Artık çiçeklenme dönemi bitmiş, tohum oluşmuş. (12.12.2012)
12 Aralık 2012 Başka bir yapraklı birey.
12 Aralık 2012. Kış güneşinde kaya dibinde bir siklamen.
Baharda yaşlanmış yapraklar. Yer yer delikler görünüyor. (01.04.2009)
http://dogalhayat.org/turler/cyclamen-mirabile-domuzturpu/
http://www.treknature.com/gallery/Middle_East/Turkey/photo294495.htm
http://www.ngbb.org.tr/images/bagbahce/bb_51.pdf
Ülkemizde 10 siklamen türü doğal yayılış göstermektedir. Bunların beşi endemiktir ( Eskiden endemik kabul edilen C. trochopteranthum türü günümüzde C. alpinum olarak değiştirilmiştir.). Bu 10 türden altısı oldukça sınırlı yayılış gösterir. Siklamen türlerinin bazıları ilkbaharda bazıları ise sonbaharda çiçek açarlar.
Ülkemizin Siklamenleri:
İlkbaharda Çiçek Açanlar (VERNALİS):
1- C. pseudibericum: Osmaniye, Adana, Kahramanmaraş, Niğde.
2- C. coum:Trakya'da Istıranca Dağları'ndan başlayıp tüm Karadeniz boyunca yayılış gösterir. Oradan Kafkaslara uzanır.3- C. parviflorum: Endemik olup, Giresun'dan Artvin'e kadar olan Doğu Karadeniz Bölgemizde yayılış gösterir.
4- C. persicum: İzmir, Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Hatay illerimizde yayılış gösterir. Oradan Suriye, Lübnan ve İsrail'e kadar uzanır.
5- C. alpinum ( C. trochopteranthum): Muğla, Denizli, Antalya ve Isparta illerimizde yayılış gösterir.
Sonbaharda Çiçek Açanlar (AUTUMNALİS):
1- C. intaminatum: Endemik olan bu türümüz, Bursa, Kütahya, Bilecik ve Eskişehir illerimizin kesiştiği bölgede dar bir yayılışa sahiptir.
2- C. mirabile: Endemik olan bu türümüz, Muğla, Aydın, Denizli, Uşak, Isparta ve lokal olarak Afyon'da yayılış gösterir.
3- C. hederifolium: Avrupadaki en yaygın siklamen türü olan bu türümüz, ülkemizde Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın ve Muğla'da yani Ege kıyı kesiminde yayılış gösterir. Geçmişten günümüze doğadan sökülerek yurt dışına ihraç edile gelmiştir.
4- C. cilicium: Güney Toroslar boyunca yayılış gösteren endemik bir türümüzdür. Endemik olmasına rağmen, yayıldığı yerlerdeki bolluğu nedeniyle ihracatı günümüzde de sürmektedir.
5- C. graecum: Güney Anadolu'da, Toros dağlarının alt kesimlerinde yayılış gösterir.
Ülkemizde yayılış gösteren 10 siklamen türü (C. trochopteranthum türü günümüzde C. alpinum olarak değiştirilmiştir.) Kaynak: Mathew ve Özhatay 2001. Ben aşağıdaki linkte buldum.
http://members.comu.edu.tr/mucella/cyclamen%20kazdaglari.pdf
CYCLAMEN MİRABİLE
(Buradaki bilgiler Cyclamen org'daki C. mirabile sayfasının kendimce çevirisine dayanmaktadır. Orijinali şu linkte: http://www.cyclamen.org/mirabile_set.html )
Dağılım ve Habitat:
Cyclamen
mirabile, Türkiye’nin Güneybatı Anadolu kısmında bulunur. O Pinus brutia
(kızılçam) ormanlarında ve kireçtaşı, metamorfik veya granitik ana kayaların
yer aldığı makilik tepelerin yamaçlarında yaşar. Dikey dağılımı 400-1600
metreler arasıdır. Eylül-Kasım arası çiçek açar.
Tarihçe:
Cyclamen
mirabile, kesintili bir tarihe sahiptir. O ilk kez 1906 yılında HİLDEBRAND tarafından;
Bay Van TUBERGEN’in İzmir’den topladığı yumrulara göre tanımlanmıştır. Sonrasında
bu bitkiler ölmüş ve tür için karşılaştırma materyali kalmamıştır. Bu durum
Peter DAVIS ve Oleg POLUNIN’in 1956’da Çine ve Yatağan (Muğla yakınlarında,
Batı Türkiye) arasında tek bir yabani örnek bulmalarına kadar sürmüştür. Daha
sonra Peter DAVIS, 1965’te Gökbel ve Çine arasında yetişen bir populasyon
keşfetmiş ve PD 41498 numarasıyla (Bu müze koleksiyon numarası olsa gerek) önemli
bir miktar toplamıştır.
Tanımlama:
Çiçekleri
eylül ile kasım arasında görülür ve soluk ile koyu pembe arası değişen
petalleri, dip kısımlarında karakteristik magenta rengi birer leke taşırlar.
Petallerin boyu 15-23 mm ,
eni ise 4.5-7 mm
kadardır. Petallerin uçları çoğunlukla dentat (dişli) yapıdadır. Türün C. mirabile forma niveum Grey-Wilson & J. White adlı bir saf albino bir
kültür formu vardır ve “Tilebarn Jan” adıyla üretimi yapılır. Çiçekleri son derece
çekicidir ancak yaprakları daha belirgindir. Yapraklar genellikle sub-orbicular
yapıda olup kenarları hafif dişlidir.
.................................................................................................................................
BİLİMSEL YAYINLARDA CYCLAMEN MİRABİLE
"Bazı yeni ve yakın zamanda keşfedilmiş siklamen türleri hakkında"
Türün Hildebrand tarafından bilim dünyasına tanıtıldığı yayın. Bu yayın 1906 yılına ait. Derginin adı "Beihefte zum Botanischen Centralblatt". Aşağıdaki linkte bu yayını ayrı PDF sayfaları halinde bulabilirsiniz. Bu antika sayılabilecek değerli belgeleri tarayıp yayınlamışlar. Hildebrand'ın makalesi 367. sayfada başlıyor. 370. sayfada Cyclamen mirabile var.
http://bibdigital.rjb.csic.es/ing/Libro.php?Libro=3386
...................................................................................................................................
Cyclamen mirabile'nin bilimsel olarak tespit edildiği yerlerden biri. Denizli Çivril'e bağlı Işıklı ve Beydilli Kasabaları (Prof. Dr. Yusuf GEMİCİ'nin doktora tezi, sayfa 81. Bu yayının tamamı aşağıdaki linktedir.)
http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=41065_a750e42267783b7e6f8688f439bcc3e0
Cyclamen mirabile'nin Aydın ve Afyonkarahisar'dan bilimsel kayıtları. (2005 yılına ait bir TÜBİTAK projesi. Aşağıdaki linktedir.
http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=72415_b9b508b5de1636e2e3d395630873a411
21. Biyoloji Kongresi'nde sunulan bu bildiride, Uşak-Eşme Dervişli köyünden toplanmış C. mirabile örnekleri morfolojik ve anatomik olarak incelenmiştir. Bu araştırma aşağıdaki linkte 464. sayfada özet olarak bulunmaktadır.
http://egeweb.ege.edu.tr/ubk2012/files/21_UBK_kongre_kitabi.pdf
BAĞBAHÇE DERGİSİ 51. SAYIDA (OCAK-ŞUBAT 2014) ÇIKAN C. MİRABİLE YAZIM:
http://www.ngbb.org.tr/images/bagbahce/bb_51.pdf
............................................
BİLİMSEL YAYINLARDA CYCLAMEN MİRABİLE
Türün Hildebrand tarafından bilim dünyasına tanıtıldığı yayın. Bu yayın 1906 yılına ait. Derginin adı "Beihefte zum Botanischen Centralblatt". Aşağıdaki linkte bu yayını ayrı PDF sayfaları halinde bulabilirsiniz. Bu antika sayılabilecek değerli belgeleri tarayıp yayınlamışlar. Hildebrand'ın makalesi 367. sayfada başlıyor. 370. sayfada Cyclamen mirabile var.
http://bibdigital.rjb.csic.es/ing/Libro.php?Libro=3386
...................................................................................................................................
Cyclamen mirabile'nin bilimsel olarak tespit edildiği yerlerden biri. Denizli Çivril'e bağlı Işıklı ve Beydilli Kasabaları (Prof. Dr. Yusuf GEMİCİ'nin doktora tezi, sayfa 81. Bu yayının tamamı aşağıdaki linktedir.)
http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=41065_a750e42267783b7e6f8688f439bcc3e0
Cyclamen mirabile'nin Aydın ve Afyonkarahisar'dan bilimsel kayıtları. (2005 yılına ait bir TÜBİTAK projesi. Aşağıdaki linktedir.
http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ&ano=72415_b9b508b5de1636e2e3d395630873a411
2006 yılında yapılan Buldan sempozyumundan bir bildiri. İlçedeki Quercus coccifera toplulukları içinde Cyclamen mirabile'ye de değinilmiş.
21. Biyoloji Kongresi'nde sunulan bu bildiride, Uşak-Eşme Dervişli köyünden toplanmış C. mirabile örnekleri morfolojik ve anatomik olarak incelenmiştir. Bu araştırma aşağıdaki linkte 464. sayfada özet olarak bulunmaktadır.
http://egeweb.ege.edu.tr/ubk2012/files/21_UBK_kongre_kitabi.pdf
BAĞBAHÇE DERGİSİ 51. SAYIDA (OCAK-ŞUBAT 2014) ÇIKAN C. MİRABİLE YAZIM:
http://www.ngbb.org.tr/images/bagbahce/bb_51.pdf
............................................
r Lisinia'da doğal olarak yetişen C. mirabile'ler.
https://m.facebook.com/projelisinia/photos/a.545881462191710/847152672064586/?type=3
............................................................................................................................
Aşağıdaki beş fotoyu 6 Eylül 2013 günü ikindi vakti çektim. Yeni yeni bireyler, kaya yarıklarından, çalı diplerinden gülümsemeye başlamıştı.
.jpg)
.jpg)
+t%C3%BCr%C3%BC..jpg)
Siklamen dostu bazı ağaç ve çalılar. (Dip kısımlarında siklamenler yetişiyor.) 10.09.2013
.................................................................................................................27 EKİM 2013 FOTOLARI
Türün orijinal tanımında yer alan genç yapraklardaki kırmızımsı renk bu olsa gerek.
........................................................................................................
19 OCAK 2014 FOTOLARI
/http://dogalhayat.org/property/tilebarn-sahipata/
Tilebarn Sahipata
....................................................................................................................................
Kış başlangıcında yapraklar. Artık çiçeklenme dönemi bitmiş, tohum oluşmuş. (12.12.2012)
http://dogalhayat.org/turler/cyclamen-mirabile-domuzturpu/
http://www.treknature.com/gallery/Middle_East/Turkey/photo294495.htm
http://www.ngbb.org.tr/images/bagbahce/bb_51.pdf
